Hoogbegaafdheid

Hoogbegaafde kinderen

Hoogbegaafde baby of dreumes

Kenmerken van hoogbegaafdheid zie je al op jonge leeftijd. Zo kan een hoogbegaafd jong kind (jonger dan 12 maanden) vaak al praten met woordjes en korte zinnen. Het beschikt dan over een grote passieve woordenschat. Dit betekent dat het kind veel woorden kan begrijpen, maar nog niet per se gebruikt. Hoogbegaafde dreumesen zijn erg nieuwsgierig. Ze laten intense emoties zien; van intens blij tot intens verdrietig. Vaak willen ze veel, terwijl hun motoriek nog niet zover is. Wel ligt hun motorische ontwikkeling vaak ver voor, op die van andere kinderen in dezelfde leeftijd:

Dreumesen kunnen bijvoorbeeld:

Eerder zitten (< zeven maanden)

Eerder kruipen (< negen maanden)

Eerder staan (< tien maanden)

Eerder lopen (< dertien maanden)

Hoogbegaafde peuter en kleuter

Hoogbegaafde peuters en kleuters zijn van nature erg creatief. Wat ook inhoud dat ze zich, ondanks hun anders zijn, vaak snel aanpassen bij hun peuter of kleutergroep (op school). Het hoogbegaafde kind gedraagt zich thuis dan vaak anders, hoeft zich er niet aan te passen en doorloopt thuis een eigen ontwikkeling. Aanpassing op school leidt regelmatig tot onderpresteren. Onder eigen niveau presteren is gedrag waar veel hoogbegaafde kinderen, en later als hoogbegaafde volwassenen, last van hebben. Onderpresteren kan meerdere oorzaken hebben, waaronder de aangeleerde angst om fouten te maken, maar ook de vanzelfsprekendheid waarmee hoogbegaafde kinderen iets leren; het kost ze zelden inspanning. Wanneer leren eens inspanning kost, ontstaat er verzet. Daarom is het belangrijk dat hoogbegaafde kinderen al jong leren zich ergens voor in te spannen.

Hoogbegaafd kind

Tijdens de ontwikkeling van een hoogbegaafd kind zie je steeds meer kenmerken van hoogbegaafdheid, evenals problemen. Hoogbegaafde kinderen zijn er in diverse soorten en maten.

Betts & Neihart (2010) beschrijven zes profielen van hoogbegaafde leerlingen:

De aangepaste, succesvolle leerling presteert goed, maar vermijdt uitdagingen, is vaak faalangstig, zelfkritisch,
perfectionistisch en heeft extrinsieke motivatie nodig.

De creatieve leerling is zeer creatief, energiek, maar ook snel verveeld, ongeduldig en defensief,
heeft een sterke motivatie om innerlijke overtuigingen te volgen en is vaak hoog sensitief.

De onderduikende leerling wil graag bij de groep horen, heeft een lage eigenwaarde, internaliseert en personaliseert
maatschappelijke zaken.

De risico lopende leerling is vaak verontwaardigd, boos en depressief, heeft moeite met autoriteit,
onrealistische verwachtingen, laag zelfbewustzijn en voelt zich ongeaccepteerd.

De meervoudig bijzondere leerling heeft last van humeur wisselingen, ziet zichzelf als niet succesvol en werkt
om bij te blijven, laat aangeleerde hulpeloosheid zien en neigt ernaar vlug ontmoedigd te raken.

De zelfstandige leerling is optimistisch, ambitieus en vol zelfvertrouwen, is tolerant met respect voor anderen en
is intrinsiek gemotiveerd, vind het niet erg om te falen: 'leert ervan'.

Hoe stel je vast, dat een kind hoogbegaafd is?

Vaststellen dat je kind hoogbegaafd is, is niet altijd eenvoudig, elke kind is immers uniek.

De volgende kenmerken komen vaak voor bij hoogbegaafde kinderen (bron: SLO):

Je kind heeft een hoge intelligentie (IQ hoger dan 130)

Je kind laat een vroege ontwikkeling of ontwikkelingsvoorsprong zien

Je kind blinkt uit op meerdere gebieden

Je kind kan gemakkelijk leren

Je kind legt goed en snel verbanden

Je kind analyseert gemakkelijk problemen

Je kind maakt grote denksprongen

Je kind heeft een sterke voorkeur voor abstractie

Je kind heeft een hoge behoefte aan zelfstandigheid

Je kind heeft een brede of juist een specifieke interesse/hoge motivatie/veel energie

Je kind is creatief/origineel

Je kind is perfectionistisch

Je kind heeft en apart gevoel voor humor

Je kind kan zich sterk concentreren

Een kind hoeft niet al deze kenmerken te hebben om hoogbegaafd genoemd te worden. En andersom geldt ook: wanneer een kind één of meer van deze kenmerken heeft, hoeft het niet hoogbegaafd te zijn.

Er zijn diverse kenmerken waaraan je hoogbegaafde kinderen kunt herkennen. De drie belangrijkste kernelementen waarop je hoogbegaafde kinderen kunt herkennen zijn volgens de meeste literatuur: Hoge intelligentie, grote creativiteit en sterke motivatie.

Neem contact op